> Καρπός από τόπο µακρινό
Φύονται στη βόρεια Ευρώπη και στη βόρεια Αμερική και φτάνουν σε ύψος τα 1,20 μ. Οι καρποί στη βόρεια Αμερική είναι μεγαλύτεροι και πιο χυμώδεις και ονομάζονται «craneberries». Κάποιοι λένε ότι πήραν την ονομασία τους επειδή τα ροζ λουλούδια του φυτού από το οποίο προέρχονται μοιάζουν με το κεφάλι του γερανού (στα αγγλικά crane), ενώ κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι το συγκεκριμένο πουλί έχει αδυναμία στους καρπούς αυτούς. H καλλιέργεια των κράνμπερι για εμπορικούς λόγους έχει ξεκινήσει από τον 19ο αιώνα. Πολλούς αιώνες πριν την εγκατάσταση των πρώτων αποίκων στην Αμερική, οι Ινδιάνοι θεωρούσαν τον καρπό αυτόν πολύτιμο για τη θρεπτική και θεραπευτική του αξία, ενώ τον χρησιμοποιούσαν ως συστατικό σε βαφές υφασμάτων και διακοσμητικών φτερών. Σε έγγραφα του 17ου αιώνα αναφέρεται πως τα κράνμπερι χρησιμοποιούνταν στην αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων υγείας, όπως σε παθήσεις του στομάχου, σε ασθένειες του ήπατος και σε αιματολογικές διαταραχές. Μάλιστα, συστηνόταν οι ναυτικοί στα μεγάλα ταξίδια τους να έχουν μαζί τους αυτό το φρούτο, προκειμένου να προφυλάσσονται από το σκορβούτο (προκαλείται από έλλειψη βιταμίνης C).
> Καταπολεµούν τις ουρολοιµώξεις
Χάρη στο αντιοξειδωτικό τους περιεχόμενο, τα κράνμπερι προστατεύουν από τις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Για πολλά χρόνια, οι ερευνητές θεωρούσαν ότι η ικανότητά τους να προλαμβάνουν προβλήματα όπως οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος οφειλόταν κυρίως στην υψηλή τους οξύτητα. Τελευταία δεδομένα όμως δείχνουν ότι δεν είναι τόσο η οξύτητά τους, αλλά η ιδιαίτερη δομή των προανθοκυανιδινών που περιέχουν, η οποία αποτρέπει την προσκόλληση των βακτηριδίων στα τοιχώματα της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας.
> Μια μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard σε ηλικιωμένες γυναίκες που έπιναν 1-2 ποτήρια χυμό κράνμπερι σε καθημερινή βάση για ένα εξάμηνο απέδειξε ότι ο αριθμός των βακτηριδίων στην ουροδόχο κύστη τους περιορίστηκε και, επιπλέον, ότι είχαν σχεδόν 60% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν λοιμώξεις στην περιοχή. Επίσης, οι γυναίκες που είχαν ουρολοίμωξη και έπιναν χυμό είχαν 75% περισσότερες πιθανότητες να την ξεπεράσουν γρηγορότερα, σε σχέση με αυτές που δεν έπιναν. Άλλες εργαστηριακές έρευνες έδειξαν ότι το φυτό αυτό έχει την ικανότητα να μειώνει σημαντικά την υποτροπή των ουρολοιμώξεων σε κορίτσια προεφηβικής ηλικίας. Τα αποτελέσματα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα μετά και τη διαπίστωση των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας της Αμερικής ότι μία στις πέντε γυναίκες θα παρουσιάσει σίγουρα ουρολοίμωξη κατά τη διάρκεια της ζωής της.
> Όμως και οι άνδρες, οι οποίοι είναι λιγότερο επιρρεπείς στις ουρολοιμώξεις, φαίνεται να επωφελούνται από τη δράση των κράνμπερι. Το μικροσκοπικό φρούτο καταπολεμά τις φλεγμονές του προστάτη, ενώ μειώνει το ενδεχόμενο καλοήθους υπερπλασίας του.
«Βόμβα» θρεπτικών συστατικών
Τα κράνμπερι αποτελούν πολύ καλή πηγή βιταμινών C, Κ και Ε, μαγγανίου και φυτικών ινών. Πιο συγκεκριμένα, μισό φλιτζάνι τσαγιού (περίπου 50 γρ.) περιέχει 6,65 mg βιταμίνης C, 2,30 γρ. φυτικών ινών, 0,18 mg μαγγανίου, 2,55 mg βιταμίνης Κ και 0,60 mg βιταμίνης Ε. Το φρούτο αυτό μπορεί πολύ εύκολα να συμπεριληφθεί σε ένα διαιτητικό μενού, αφού είναι φτωχό σε θερμίδες. Το μισό φλιτζάνι τσαγιού δεν ξεπερνά τις 23 θερμίδες. Όμως, πέρα από τη θρεπτική αξία, τρώγοντας αυτούς τους καρπούς εμπλουτίζουμε τη διατροφή μας με ισχυρά αντιοξειδωτικά συστατικά. Έχει διαπιστωθεί ότι τα κράνμπερι είναι ιδιαίτερα πλούσια σε προανθοκυανιδίνες, φλαβονοειδή, φλαβονόλες, ελαγικό οξύ, χλωρογενικό οξύ, κερκετίνη, μυρισετίνη και άλλες ουσίες, οι οποίες στο σύνολό τους είναι ενώσεις με αντιοξειδωτική δράση δύο και πέντε φορές ισχυρότερη από αυτές των βιταμινών C και της Ε αντίστοιχα. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι αποτρέπουν τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες, δηλαδή τα επιβλαβή μόρια οξυγόνου που παράγονται στο ανθρώπινο σώμα και ευθύνονται για τον καρκίνο, τις καρδιακές παθήσεις και μια σειρά άλλων σοβαρών προβλημάτων.
> Αφοπλίζουν τον καρκίνο
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, τα κράνμπερι αποτελούν καλή πηγή κηκιδικoύ οξέος, μιας αντιοξειδωτικής ουσίας που διαθέτει αντικαρκινική δράση. Τα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών έδειξαν ότι το συστατικό αυτό φαίνεται να εμποδίζει την αλλοίωση του DNA, να «αφοπλίζει» τη δράση των καρκινικών κυττάρων και να δυσχεραίνει την ανάπτυξη των όγκων. Φαίνεται μάλιστα να βοηθά στην καταπολέμηση των κυττάρων του καρκίνου πριν και μετά την εμφάνιση της νόσου, ενώ ενδέχεται να αποτρέπει και τις μεταστάσεις. Το αντιοξειδωτικό αυτό, όταν απομονώνεται εργαστηριακά, δεν απορροφάται από το αίμα τόσο καλά όσο όταν περιέχεται στις τροφές που καταναλώνουμε. Επομένως, αυτό αποτελεί έναν ακόμη λόγο για τη συχνή κατανάλωσή τους.
> Προστατεύουν την καρδιά
Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους συμβάλλουν στην υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Η κατανάλωσή τους μειώνει την «κακή» χοληστερίνη και καταπολεμά τη χρόνια φλεγμονή που έχει σχετιστεί με την ανάπτυξη αρτηριακής πλάκας, αποτρέποντας την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Σε πειράματα που έγιναν σε ζώα, οι ουσίες των κράνμπερι μείωσαν το οξειδωτικό στρες, που αποτελεί έναν παράγοντα σχηματισμού πλάκας.
> Προφυλάσσουν τα δόντια
Έχει διαπιστωθεί ότι τα κράνμπερι μειώνουν τη φλεγμονή των ούλων που προκαλείται από τα βακτήρια που ευθύνονται για την περιοδοντίτιδα.
> Σε πολλές µορφές στην αγορά
Φρέσκα κράνμπερι θα αγοράσετε σε καταστήματα μαναβικής που «ειδικεύονται» στα εξωτικά φρούτα και λαχανικά. Στα σουπερμάρκετ μπορείτε να βρείτε κατεψυγμένους καρπούς και χυμούς με κράνμπερι. Αγνό χυμό κράνμπερι ή σε συνδυασμό με χυμό αλόης, καθώς και κράνμπερι σε ταμπλέτες ή αποξηραμένους καρπούς, θα βρείτε σε καταστήματα ειδών υγιεινής διατροφής.
Πώς να τα καταναλώσετε
Οι μαγειρεμένοι καρποί χάνουν πολλές από τις θρεπτικές ουσίες που περιέχουν, επομένως προτιμήστε τους ωμούς ή κατεψυγμένους. Είναι κατάλληλοι για κατάψυξη, επειδή η φλούδα τους είναι σκληρή. Διατηρούνται μέχρι και 4 εβδομάδες στο ψυγείο. Μπορείτε να τους πολτοποιήσετε και να τους πιείτε σαν χυμό, μόνους τους ή σε συνδυασμό με άλλους χυμούς και ποτά. Συνδυάστε τον χυμό τους με φρούτα, όπως το πορτοκάλι και το γκρέιπφρουτ, αλλά και με ποτά, όπως η σόδα, η βότκα και το λευκό κρασί.
Αν σας αρέσουν οι συνδυασμοί και στα φαγητά, τολμήστε τη σάλτσα κράνμπερι για τη γαλοπούλα, τα κόκκινα κρέατα ή ακόμη και για το ψάρι. Οι λιγότερο τολμηροί μπορείτε να φτιάξετε μια απλή και γρήγορη σαλάτα. Ο καρπός από τα κράνμπερι «δένει» ωραία με τη ρόκα και το σπανάκι. Επιπλέον, τα κράνμπερι είναι ιδανικά και στη ζαχαροπλαστική. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε πηκτίνη είναι κατάλληλα για την παρασκευή μαρμελάδων και ζελέ, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορα γλυκά (κέικ, πουτίγκες κ.ά.) σε αποξηραμένη μορφή όπως οι σταφίδες.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΧΑΡΗ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗ, κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο, πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής.
Πηγή
